lyngoat66

ประเพณีภาคเหนือ และวัฒนธรรมประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีภาคเหนือ ภาคเหนือ หรือ ล้านนา ดินแดนแห่งความหลากหลายทางประเพณีและวัฒนธรรมที่น่าสนใจไม่น้อยไปกว่าภาคอื่นๆ ของประเทศไทย เพราะเป็นเมืองที่เปี่ยมด้วยมนตร์ขลังชวนค้นหาความงามเหล่านี้ ภาคเหนือ มีทั้งหมด 17 จังหวัด แบ่งเป็นภาคเหนือตอนบน และภาคเหนือตอนล่าง ได้แก่ จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ จังหวัดน่าน จังหวัดพะเยา จังหวัดแพร่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน จังหวัดลำปาง จังหวัดลำพูน จังหวัดอุตรดิตถ์ จังหวัดตาก จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดสุโขทัย จังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดพิจิตร จังหวัดกำแพงเพชร จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดอุทัยธานี วัฒนธรรมภาคเหนือ

ประเพณีขึ้นธาตุเดือนเก้า

วัฒนธรรมประเพณีภาคเหนือ ประมาณเดือนมิถุนายน (หรือ ปลายเดือนพฤษภาคม) การบูชาพระบรมสารีริกธาตุเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ เพื่อเป็นการสักการะพระบรมสารีริกธาตุและบูชาเทพเจ้าเพื่อเริ่มต้นฤดูกาลเกษตรกรรม โดยจะทำในวัน ขึ้น 14 และ 15 ค่ำ เดือน 9 ทางทิศเหนือ แต่ละปีวันที่และเดือนไม่ตรงกัน โดยนับตามปฏิทินเสราล้านนา ระหว่างเดือน พฤษภาคม ถึง มิถุนายน ของทุกปี ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 9

ประเพณีบูชาอินทขีล

ประเพณีภาคเหนือ เป็นงานประเพณีประจำปีของชาวเชียงใหม่ที่สะท้อนถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นผสมผสานความเชื่อทางจิตวิญญาณดั้งเดิมกับพุทธศาสนาที่เสด็จสรงน้ำเสาหลักเมืองและถวายน้ำแด่พระเจ้าฝนแสนห้าประธานในพิธีและสร้างพระวิหาร กำลังใจของผู้ที่เคยประกอบอาชีพเกษตรกรรม ตกบ่ายก็เตรียมดอกไม้จัดใส่กระจาดใส่บาตรหรือของไหว้เจ้าอินดูหน้าพระอุโบสถวัดเจดีย์หลวง ที่จะประดิษฐานเป็นเทพเจ้าแห่งฝนให้ประชาชนได้สักการะเป็นการชั่วคราวหลังจากแห่ไปตามท้องถนนในเมืองเชียงใหม่แล้วก่อนจะกลับไปสรงน้ำที่วัดเจดีย์หลวง หลังจากเสร็จพิธีก็จะมีการทอดผ้าป่าและงานบุญอื่นๆ วัฒนธรรมภาคเหนือ

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีลอยโคม

วัฒนธรรมประเพณีภาคเหนือ เชื่อว่าคนไทยเกือบทุกคนต้องเคยเห็นการลอยโคมพร่างพรายบนท้องฟ้า มันเป็นภาพที่สวยงามที่ได้เห็น ไฟสีส้มตัดกับความมืดยามค่ำคืน มีดาวน้อยใหญ่เป็นฉากหลัง การปล่อยโคมถือเป็นประเพณีที่สืบทอดมาช้านานของภาคเหนือ ประเพณียี่เป็ง ประเพณียิ่งใหญ่ของประเทศล้านนา ที่สืบทอดมาแต่โบราณกาล ยี่เป็งคือวันเพ็ญของชาวยี่ล้านนา ตรงกับวันเพ็ญเดือน 12 หรือวันลอยกระทง ซึ่งเป็นช่วงปลายฝน ต้นหนาว อากาศจึงปลอดโปร่ง ท้องฟ้าแจ่มใส 

ประเพณีของชาวล้านนานอกจากการลอยกระทงในลำคลองแล้วยังเป็นการจุดโคมลอยขึ้นสู่สรวงสวรรค์ด้วยความเชื่อว่าเป็น เพื่อบูชาพระเกศแก้วจุฬามณีบนสวรรค์ กิจกรรมในงานประเพณียี่เป็ง มีพิธีทอดผ้าป่าสามัคคีในช่วงบ่าย และในตอนดึกก็จะร่วมกันจุดประทีประลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้า และปล่อยโคมขึ้นฟ้าถวายเป็นพุทธบูชา ในภาษาภาคเหนือ ยี่ แปลว่า สอง และ เป็ง แปลว่า พระจันทร์เต็มดวง หมายถึงประเพณีวันเพ็ญเดือนสอง ขึ้นสิบห้าค่ำ เดือนสอง ทางภาคเหนือเรียกว่าประเพณียี่เป็ง เป็นการลอยกระทงของชาวล้านนา การละเล่นภาคเหนือ

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีสืบชะตา

ประเพณีภาคเหนือ เป็นประเพณีของชาวไทยล้านนาทั่วไป ทั้งคู่สืบชะตาเมืองสืบชะตาบ้าน และสืบชะตาบุคคลเพื่อความเป็นศิริมงคล มีเครื่องบูชาและเครื่องสักการะหลายอย่างเตรียมไว้เพื่อบูชาพระเสือเมือง พระทรงเมือง ส่วนการสืบชะตาบุคคลนั้นมักจะทำในวันครบรอบ หน้าที่ใหม่หรือกรณีเจ็บป่วย การละเล่นภาคเหนือ

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีทานข้าวสลาก

วัฒนธรรมภาคเหนือ ภาษาพื้นเมืองเรียกว่า “ตานกุ่ยสลาก” หมายถึง ประเพณีถวายสลากภัต เริ่มในวันเพ็ญเดือน 12 ระหว่างเดือน แต่ถ้าเป็นในวันพิธีถือว่าเธอเป็น “แวนด้า” เทวดามีลอตเตอรี่มาถวายตามจำนวนที่ตรงกับที่พระรูปนั้นจะได้รับและให้พร
ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีสงกรานต์

วัฒนธรรมประเพณีภาคเหนือ ถือเป็นการเริ่มต้นปีใหม่เมือง หรือวันสงกรานต์ แบ่งเป็นวันที่ 13 เมษายน หรือวันสงกรานต์ จะสิ้นปีแล้ว จะมีการยิงปืน ประทัด และประทัดก่อนสว่างเพื่อขับไล่สิ่งไม่ดีออกไป วันนี้ฉันต้องทำความสะอาดบ้านและทำความสะอาดวัด

เช้าวันที่ 14 เมษายน หรือวันเนา จะมีการจัดเตรียมอาหาร และเครื่องไทยทานสำหรับทำบุญในวันรุ่งขึ้น. ตอนบ่ายจะขนทรายจากแม่น้ำมาก่อพระเจดีย์ทรายในวัด มาแทนที่ทรายที่เกาะเท้าวัดตลอดทั้งปี

วันที่ 15 เมษายน หรือวันพญาวัน เป็นวันเริ่มต้นปีใหม่ มีการทำบุญใส่บาตร ตุง และไม้ค้ำโพธิ์ที่วัดสรงน้ำ พระธาตุและสรงน้ำเศียรพระผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ

วันที่ 16-17 เม.ย. หรือเดือนปากปีและเดือนปาก เป็นวันแห่งพิธีกรรมทางไสยศาสตร์ สะเดาะเคราะห์บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การทำพิธีสืบชะตาจะช่วยต่ออายุตนเอง คนรัก และประเทศชาติให้มีอายุยืนยาว ทำให้เกิดสิริมงคลและความเป็นสิริมงคล โดยแบ่งการถามชะตาออกเป็น 3 แบบ คือ การถามชะตาคน การถามชะตาบ้าน และการถามชะตาเมือง การละเล่นภาคเหนือ

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีตานตุง

ประเพณีภาคเหนือ ในภาษาล้านนา ตุง แปลว่า ธง การทำตุงในล้านนามีวัตถุประสงค์เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ชาวล้านนาถือว่าเป็นการอุทิศส่วนบุญให้ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว หรือถวายเป็นปัจจัยส่งให้ได้บุญในชาติหน้า โดยมีความเชื่อว่าเมื่อตายแล้วได้คล้องไชยตุงเพื่อขึ้นสวรรค์จากอเวจี วันถวายตุงนิยมทำในวันพญาวันซึ่งเป็นวันสุดท้ายของเทศกาลสงกรานต์

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีปอยหลวงหรือบุญปอยหลวง

วัฒนธรรมภาคเหนือ เป็นเอกลักษณ์ของชาวล้านนาซึ่งส่งผลดีต่อสภาพสังคม ก็ถือว่าชาวบ้านมาทำบุญกัน ร่วมกันสร้างความสามัคคีในการทำงาน การทำบุญปอยหลวงยังเป็นการรวมญาติที่อยู่ต่างประเทศให้ได้มีโอกาสทำบุญร่วมกัน และมีประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่บรรพบุรุษจะไม่เลือนหายไปจากสังคม ระยะเวลาจัดงานเริ่มตั้งแต่เดือน 5 ถึงเดือน 7 (ตรงกับเดือน ก.พ. ถึงเดือน เม.ย. หรือ พ.ค. ของทุกปี) เป็นระยะเวลา 3 – 7 วัน การละเล่นภาคเหนือ

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีแข่งเรือล้านนา

ประเพณีภาคเหนือ การแข่งขันเรือยาวประเพณีล้านนาจัดขึ้นที่แม่น้ำน่านทุกปีหลังวันออกพรรษา ประมาณปลายเดือนตุลาคมหรือต้นเดือนพฤศจิกายนนอกจากจะได้สนุกสนานสานสัมพันธ์แล้ว ยังอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีการแข่งเรือแบบล้านนา ภายในงานจะมีการแข่งขันเรือหลายประเภท ได้แก่ เรือใหญ่ เรือกลาง และเรือสวยงาม เรือทุกลำที่เข้าร่วมการแข่งขันจะต้องตกแต่งหัวเรือเป็นรูปงู คงเอกลักษณ์เรือแข่งของจังหวัดน่าน นอกจากนี้ จะมีการตีฆ้อง ล่องน่าน-แข่งเรือไททันซึ่งเป็นประเพณีดั้งเดิมของจังหวัด วัฒนธรรมประเพณีภาคเหนือ

บทความที่น่าสนใจ